Alles of niets

Als op het werk de spanning oploopt, is er voor haar geen middenweg. Bij confrontaties met collega's slikt ze haar ergernis in en zegt ze niets, óf ze geeft de volle laag. “Waar komt die emotie vandaan en hoe zorg ik dat het me niet naar de keel vliegt?” Ze wil in contact blijven met haar collega’s en op een volwassen manier uiten als er iets aan de hand is.

Thuis was ze het middelste kind. Het knetterde altijd tussen haar en vader. De kinderen boven en onder haar konden makkelijker met zijn uitgesproken opvattingen omgaan. En moeder -die vroeg haar eigen vader verloor- smoorde telkens de onrust: geen ruzie tussen vader en dochter. Ze krijgt een kneepje in haar arm, als er ruzie met vader dreigt. En dan bindt ze in.

Met vloerankers stellen we het op. Haar vader en zijzelf kijken strak voor zich uit. Moeder kijkt naar beiden als twee kinderen die ze in de gaten moet houden. We plaatsen de moeder van vader erbij; haar favoriete oma. Als ik vraag waar oma zo boos over is, begint ze te huilen. Oma was heel slim, maar kreeg niet de kans zich te ontwikkelen. Geen carrière voor haar. Ze lijkt op oma en was dol op haar. Ook oma was erg uitgesproken. De hele familie kon er moeilijk mee omgaan, behalve zij en haar vader. Zij (her)kenden de onmacht.

Voor haar zit er een dubbele spanning op negatieve emoties: binding met het onrecht van oma én met moeder, die te grote emoties niet aan kan. Door haar loyaliteit aan beiden zit ze klem. “Ik heb mezelf aangeleerd dat weg te stoppen en vind het heel ongemakkelijk emoties te benoemen. Ik houdt het binnen tot het er ongecontroleerd en heftig uitkomt.”

Ze begint op het werk te experimenteren met uiting geven aan wat haar stoort en is verbaasd over hoe het uitpakt. “Als ik benoem wat ik voel word ik rustiger. Het voelt kwetsbaar maar ik heb niet meer de neiging om weg te gaan van de situatie. Ik merk nu dat de irritatie over iets wat er in het werk gebeurt ook gevoed wordt door het familieverleden. Door hier bewust van te zijn, wordt het makkelijker dit los te zien van de feitelijke situatie en rustiger te reageren.”

Moeder bewoog het liefst weg van vervelende emoties en trok alles uit de kast om het weer ‘goed’ te maken. Dat was haar overlevingsmechanisme. Daardoor leerde de dochter onbewust dat deze emoties er niet mochten zijn. “Ik laat nu meer van mezelf zien dan ik gewend was en het lukt me beter echt eerlijk te zijn, ook als de boodschap soms hard is. Ik ben nu minder bang om heel hard over te komen.”